پاره ای فعل ساده و واژه در زبان ترکی

پاره ای فعل ساده و واژه در زبان ترکی وجود دارد که معادل آنها در زبان فارسی و سایر زبانها به صورت فعل ساده وجود ندارد و در مقام آنها،جمله یا عبارت و دست کم فعل مرکب به کار میرود.

به چند نمونه اشاره میکنیم:

1-آجیخماق:گرسنه شدن

2-آجیشدیرماق:به سوزش انداختن، به درد انداختن

3-آجیقلانماق:بر کسی خشم گرفتن

4-آچیلیشماق:قید و کمرویی رو کنار گذاشتن

5-آددیملاشماق:پابه پای کسی راه رفتن

6-آددیملاماق:قدم بزرگ برداشتن، قدم شماری

7-آددیملی:کسی که قدمهای بلند داشته باشد

8-آدلانماق:نامور شدن،مشهور شدن

9-آراغاج:سالی که گرما و رسیدن میوه زود تر از موعد شروع شده باشد

10-آرالاشماق:از جنگ و درگیری دست برداشتن

11-آرالانماق: از هم جدا شدن

12-آرتیق گلمک:با وجود مقصر بودن خود را ذیحق نشان دادن

13-آرخالانماق:متکی بودن، پشت گرم بودن

14-آریتلاماق:پاک کردن،تمیز کردن

15-آریتماق: پاک کردن

16-آریخلاماق:لاغر شدن

17-آزدیرماق:دک کردن

18-آرغین:راه گم کرده

19-آزماق:گم شدن، منحرف شدن

20-آسقی: رخت آویز

21-آسیلی:دل واپس و نگران

22-آشیریم:کمره ی کوه

23-آغلاشما:گریه دسته جمعی

24-آغلامسینماق:بغض کردن

25-آغناق:لجن زار

26-آغناماق:به پهلو غلطیدن

27-آغوز:نخستین شیر پستانداران

28-آلاچرپوو:کولاک و برف

29-آلاچیق:خانه یا سایه بان باغی

30-آلدیرماق:وادار به خرید کردن

31- آلدیرماق: برداشتن اصلاح و آرایشگری

32-آلقیش: کف زدن و تحسین کردن

33-آلقیشلاماق: مورد تشویق قرار دادن

34-آلیشدیرماق:روشن کردن آتش

35-آنلاشماق:همدیگر را درک کردن

36-آنلاشیلماق:مفهوم شدن

37-آنیلماق:یاد شدن،به خاطر آورده شدن

38-آیاقلاشماق:پا به پای کسی رفتن

39-آیاقلاماق:لگد کردن

40-آیریج:دو راهی، محل تقاطع راه ها

41-اپریمک:پیر شدن،پلاسیده شدن

42-اتنه: جوجه پر در نیاورده

43-اردوərdu: چرکاب صابون

44-ارسین ərsin: میله آهنی نوک تیز تنور

45-ارلیک: دختر دم بخت

46-اره میک:زن عقیم و نازا

47:اریشمک ərişmək: سر به سر گذاشتن

48-ارینتی ərinti: آنچه از ذوب فلز بدست می آید

49-ارینمک:تنبلی کردن

50-اریمک: ذوب شدن

51-ازدیرمک:لوس بار آوردن

52-ازدیرمک:وادار به له کردن

53-اسکیمک:قدیمی شدن، کهنه شدن

54-اسنه مک:خمیازه کشیدن

55-اسگیلمک:کوچک شدن،کاسته شدن

56-افلəfəl:بی دست و پا،شب و ول

57-اکمک:دک کردن،از سر باز کردن

58-اکیلمک:جیم شدن،در رفتن

59-اللشدیرمک:انگولک کردن، ور رفتن

60-اللشمک:درگیر شدن، دعوا کردن

61-اللمک:دستمالی کردن

62-امگک: فرق سر

63-املیک:بچه چهارپا که تازه علف میخورد

64-امیزدیرمک:شیردادن

65-امیشدیرمک:شیردادن از طریق پستان

66-انده رمک:به صورت دفعی ریختن مایعات

67-اوتوروش: طرز نشستن

68-اؤجشدیرمک:تحریک کردن،بر انگیختن کسی علیه کسی

69-اؤجشمک:سر به سر گذاشتن

70-اوخلوو:چوبی نظیر وردنه در نانوایی

71-اوخوتماق: وادار به خواندن کردن

72-اوتقونماق:آب دهن را قورت دادن

73-اؤده مک:از عهده بر آمدن، باز پس دادن بدهی

74-اوزله مک:سوا نمودن جنس

75-اوزولوشمک:قطع رابطه کردن

76-اوسانماق:به تنگ آمدن،بیزار شدن

77-اوسته له مک:با زور و نیرنگ بر حریف چیره شدن

78-اوغونماق:از خنده ریسه رفتن

79-اونوتماق: فراموش کردن

80-اؤکوز: گاو نر

81-اومماق:توقع چیزی را داشتن، هوس کردن

82-اوخالاماق:مشت مالی کردن

83-اؤوکله مک:مشت مالی کردن و ماساژ دادن

84-اووماق:مشت و مال دادن

85-اوویماق:با چنگ مالیدن

86-اووشدورماق:مالیدن و مچاله کردن

87-اووؤنتو:خرد شده، ریز شده

88-اویانماق:بیدار شدن

89-اؤیسه مک: غربال کردن

90-اویناتماق:بازی دادن

91-اویناتماق:دست انداختن

92-اویناتماق:وادار به رقص کردن

93-ایته لمک:هل دادن

94-ایتگی:آنچه گم شده باشد

95-ایتگین:مفقودالاثر

96-ائشه لنمک:پنجه کشیدن طیور به زمین،کندو کاو کردن

97:ائشه ک:جایی که طیور پنجه کشیده و گود کرده

98-ایریش مک:لجبازی کردن

99-ایشیلتی:نور ضعیف، سوسو

100-ایگره نمک:نفرت داشتن، مشمئز شدن

101-اینانماق:باور داشتن

102-اینانمالی:باور داشتنی، قابل اعتماد

103-اینانیلماق:طرف اعتماد بودن

104-اینجیک:آزرده خاطر،رنجیده دل

105-ایلمک:گره بافتنی و فرش

106-ایمه جی:داوطلب کارهای دسته جمعی

107-ایلیشیک:گره خوردگی و پیوند ضعیف

108-ایمکله مک:چهاردست و پا رفتن

109-ائولنمک:زن گرفتن

110-باتقین:طلب بالا وصول

منبع:مقایسه اللغتین

تألیف:پروفسور جواد هیأت